Kompleksowa realizacja projektu + dostawa materiałów + nadzór + prace wykończeniowe
Gabinety weterynaryjne muszą być zaprojektowane w taki sposób, aby spełniały pewne określone prawem wymogi, ale, co jeszcze ważniejsze, również z myślą o zwierzętach i ich właścicielach. W praktyce wiele kwestii uregulowanych jest już na poziomie rozporządzenia ministerialnego lub w powszechnie stosowanych normach, ale takie ograniczenia tylko sprawiają, że projektowanie gabinetów weterynaryjnych dla architekta staje się jeszcze bardziej skomplikowane.
Pierwszym zadaniem, jakie musi zrealizować projektant, jest wyznaczenie poszczególnych pomieszczeń i stref. Jest to podyktowane przepisami, ale w trosce o wygodę zwierząt i ich właścicieli można trochę skomplikować podstawowy podział – dzięki temu cały gabinet weterynaryjny stanie się bardziej przejrzysty i uporządkowany.
Poczekalnia o powierzchni co najmniej 6 metrów (w klinikach co najmniej 12) i z zapewnionymi miejscami siedzącymi. Zwykle, jeśli warunki lokalowe na to pozwalają, tworzy się nieco większe poczekalnie i nierzadko łączy je ze stanowiskiem recepcyjnym lub rejestracją. W poczekalni warto wyznaczyć też strefę szatni,w której właściciele zwierząt będą mogli zostawić swoje okrycia.
Pokój przyjęć o powierzchni nie mniejszej niż 8 metrów kwadratowych. Obowiązkowo musi on być wyposażony również w umywalkę, ręczniki jednorazowe i pojemnik na ręczniki zużyte. Poza tym projektowanie gabinetów weterynaryjnych wymaga, aby w pokojach przyjęć przewidzieć miejsce na obowiązkowe wyposażenie: stół zabiegowy, sterylizatory, lampę biobójczą, a także – w miarę potrzeb – sprzęt do podawania leków dożylnych oraz źródło światła bezcieniowego.
Zaplecze sanitarne nie mniejsze niż 3 metry kwadratowe. Obowiązkowo musi tu być doprowadzona ciepła i zimna woda, a także zapewniony dostęp do ręczników jednorazowych i pojemnik na wyrzucenie zużytych.
Zaplecze socjalne o powierzchni 3, 6 lub 9 metrów kwadratowych (odpowiednio w przypadku gabinetów weterynaryjnych, lecznic i klinik). Również tutaj konieczne jest zainstalowanie umywalki.
Sala zabiegowa o powierzchni nie mniejszej od 8 metrów kwadratowych. Tutaj konieczne jest ustawienie sporej ilości sprzętu pomocniczego, a dodatkowe wymagania obejmują też konieczność wykończenia ścian do wysokości 2 metrów (przy minimalnej dopuszczalnej wysokości pomieszczeń 2,2 metra) materiałem nienasiąkliwym, zmywalnym i trwałym.
Sale operacyjne lub zabiegowo-operacyjne o różnej powierzchni (w zależności od charakteru pomieszczenia i wielkości operowanych zwierząt), pomieszczenia do stacjonarnego leczenia, obserwacji i izolacji, jeśli w gabinecie przewidziane jest świadczenie tego rodzaju usług.
Magazyny: środków dezynfekcyjnych (minimum 2 metry kwadratowe), produktów leczniczych (6 metrów) oraz zaplecze gospodarcze (8 metrów).
Z powyższego nietrudno wywnioskować, że w wielu przypadkach sztuką będzie racjonalne rozplanowanie przestrzenne wszystkich pomieszczeń i zaplanowanie w nich wydzielonych stref użytkowych. Jest to jednak wymóg niezbędny po pierwsze w celu uzyskania odbioru, a po drugie, w celu zapewnienia właściwej jakości świadczonych usług. Nie można zapominać i o tym, iż przejrzysty, rozsądnie urządzony gabinet jest warunkiem niezbędnym do zapewnienia poczucia komfortu i zwierzętom, i ich właścicielom.
Projektowanie gabinetów weterynaryjnych często rozpoczyna się od opracowania koncepcji oświetlenia. Wprawdzie przepisy wskazują jasno, że niektóre pomieszczenia: pokoje przyjęć z poczekalnią, gabinety zabiegowe, sale operacyjne, sale zabiegowo-operacyjne oraz pomieszczenia do stacjonarnego leczenia i obserwacji zwierząt muszą być zlokalizowane na poziomie ziemi lub w suterenie, ale przede wszystkim muszą być zorientowane w taki sposób, aby do maksimum wykorzystać najmniejszą nawet ilość światła naturalnego.
Pozostałe pomieszczenia – i te podstawowe oczywiście też – wymagają zastosowania oświetlenia sztucznego. Pomijając lampy bezcieniowe, które są bardziej wyposażeniem technicznym niż elementem aranżacji, można wybierać spośród wielu różnych dostępnych typów źródeł światła. W poczekalniach często stosuje się oprawy rastrowe lub oświetlenie LED-owe, natomiast w pomieszczeniach leczniczych dobór źródeł światła przeprowadzany jest przede wszystkim na podstawie przewidywanego sposobu eksploatacji pomieszczeń. Najczęściej architekci wnętrz starają się zadbać o to, aby sztuczne oświetlenie w miarę dobrze imitowało naturalne, jednak nie wszędzie jest to konieczne.
W pomieszczeniach leczniczych stosuje się albo wykończenia białe, albo w raczej delikatnych, pastelowych barwach, co sprzyja uspokojeniu zwierząt. Nie używa się tutaj jaskrawych kolorów ani kontrastowych połączeń. Jeśli chodzi o zdecydowane barwy, to poza zielenią niemal się ich nie stosuje. Choć w recepcji i poczekalni można teoretycznie sobie na to pozwolić, jest to również raczej niezalecane – kolorystyka wnętrz gabinetu weterynaryjnego jest podporządkowana funkcji, ponieważ kolor może być najlepszym środkiem uspokajającym.
Kontrastowych barw używa się jedynie w niektórych, bardziej przestronnych i jasnych pomieszczeniach, ale również wtedy ich użycie najczęściej nie jest podyktowane jedynie estetyką – służą one optycznemu wyodrębnieniu pewnych stref pomieszczenia albo delikatnemu przełamaniu wrażenia sterylności, które również może działać niepokojąco.
O ile w gabinetach faktycznie zakwalifikowanych jako gabinety nie przeprowadza się skomplikowanych zabiegów, to wraz ze zmianą klasyfikacji (przychodnie, lecznice lub kliniki weterynaryjne), projektant będzie musiał uwzględnić również specyficzne wymogi związane choćby z instalacją specjalistycznego sprzętu, do którego zalicza się już butla tlenowa czy aparat rentgenowski. Wymagania techniczne dotyczące warunków technicznych, które muszą spełniać pomieszczenia, w jakich sprzęt taki jest przechowywany i użytkowany, są opisane w bardzo różnych aktach prawnych, najczęściej w randze rozporządzeń właściwych ministrów. Rzadko wymagana jest ingerencja w substancję trwałą, natomiast projektant musi uwzględnić wymogi dotyczące dodatkowych zabezpieczeń takich pomieszczeń oraz prawidłowego ich oznakowania.
Szczególną uwagę w każdym gabinecie weterynaryjnym zwrócić należy na prawidłowo działający system wentylacji. Najczęściej stosuje się systemy wentylacji wspomaganej, aby zagwarantować możliwość regulacji tempa wymiany, a jeszcze korzystniejszym rozwiązaniem może być instalacja klimatyzacji, która dodatkowo pozwala na zapewnienie w obiekcie wymaganej temperatury.
Projekt gabinetu weterynaryjnego musi przewidywać zastosowanie sieci zasilania awaryjnego. W przypadku gabinetów zaklasyfikowanych jako gabinety czasem się z tego rezygnuje, jednak w przypadku obiektów z klasyfikacją przychodni, lecznicy lub kliniki należy uznać, że instalacja awaryjna jest niezbędna.
W projekcie gabinetu weterynaryjnego powinno być przewidziane odrębne pomieszczenie służące do tymczasowego przechowywania odpadów oraz materiałów skażonych biologicznie. W tym przypadku również często koniecznością jest zastosowanie dodatkowych środków ochronnych i zabezpieczeń.
Nawet w tych przypadkach, w których przepisy nie precyzują jasno, jakie materiały wykończeniowe mogą zostać użyte, warto stosować takie wykończenia, które nie reagują na wilgoć, są niewrażliwe na działania środków chemicznych, są gładkie i łatwe do utrzymania w czystości. Takie wymogi spełniają płytki ceramiczne szkliwione, niektóre typy gresu, a także wykładziny PCV. Ponieważ te same zasady dotyczą doboru mebli, te najczęściej wykonuje się z laminatów, rzadziej ze stali nierdzewnej lub szkła.
Meble powinny mieć konstrukcję wiszącą lub być ustawione na nóżkach meblowych, co umożliwia łatwe utrzymanie czystości również bezpośrednio pod nimi. Lada recepcyjna – jeśli znajduje się w gabinecie – może zostać wymurowana bezpośrednio na posadzce lub na niej ustawiona.
Jeśli istnieje potrzeba przechowywania środków medycznych i preparatów leczniczych w gabinecie, a nie w magazynie, to wówczas należy umieścić je w zamykanej szafie, aby zminimalizować ryzyko przypadkowego pobrania niewłaściwego preparatu. W obrębie gabinetu może być ustawiona podręczna lodówka na aktualnie używane środki, jakkolwiek zdecydowanie zaleca się ustawienie jej poza pokojem przyjęć, np. w magazynie środków leczniczych.
Należy projektować gabinety weterynaryjne w taki sposób, aby w pokoju przyjęć, salach zabiegowych i operacyjnych znajdowały się wyłącznie te meble, które w danym miejscu są potrzebne. Ograniczając ilość mebli, zwiększa się jednocześnie dostępną przestrzeń i ułatwia się utrzymanie gabinetu w nienagannej czystości.
Projektowanie gabinetów weterynaryjnych wymaga przede wszystkim ustalenia rangi gabinetu, gdyż to definiuje podstawowe parametry i warunki lokalowe. Później dopiero dokonuje się opracowania systematycznego instalacji i wyposażenia wnętrza, na koniec zostawiając kwestie związane z estetyką – ta jest najczęściej dość jednolita, a akcenty indywidualne sprowadzają się tylko do kilku dekoracyjnych elementów, jakie można umieścić w poczekalni lub pomieszczeniu recepcji.
Zobacz również: Projekty technologiczne dla Sanepidu