Kompleksowa realizacja projektu + dostawa materiałów + nadzór + prace wykończeniowe
Gabinety terapeutyczne w zakresie projektów podlegają tylko ogólnym normom prawnym. Projektanci i inwestorzy mają więc sporą dowolność zarówno w wyborze materiałów wykończeniowych, jak i wielkość samego gabinetu, ewentualnego podziału na strefy, doboru kolorów i wyposażenia. Taka duża różnorodność doprowadziła w ciągu kilkunastu lat do wykształcenia kilku funkcjonujących równolegle trendów, a projektowanie gabinetów terapeutycznych stało się już przedmiotem akademickich dociekań, których wyniki można wykorzystać do zaprojektowania idealnego gabinetu.
To właśnie z gabinetami terapeutycznymi najsilniej związane jest pojęcie projektowania emocjonalnego. Jest to wprawdzie pojęcie, które oryginalnie odnosiło się jedynie do tekstur i faktur, ale obecnie jest już rozszerzone na tyle, że może obejmować również aranżacje pomieszczeń. Ideą projektowania emocjonalnego jest odwzorowanie w realnym świecie mentalnej mapy emocjonalnej odbiorcy. Dokonuje się tego poprzez stosowanie najróżniejszych materiałów i połączeń kolorystycznych. Badania naukowe sugerują również, że jednym z najskuteczniejszych sposobów wykorzystania projektowania emocjonalnego w projektowaniu gabinetów terapeutycznych jest rezygnacja z niektórych klasycznych elementów wyposażenia wnętrz na rzecz dodatków, które do tej pory były z różnych powodów bagatelizowane. Jedną z postulowanych zmian jest na przykład zamiana foteli na poduszki, aczkolwiek z różnych przyczyn nie w każdym projekcie taka modyfikacja jest uznawana dziś za pożądaną.
Projektowanie emocjonalne w przypadku gabinetów terapeutycznych ma do spełnienia bardzo ważną funkcję – może okazać się sposobem na zbudowanie zaufania między pacjentem a terapeutą, może ułatwić otwarcie się na pomoc, może także sprawić, że gabinet będzie bliższy wyobrażeniom o idealnym gabinecie, które – jak dowodzą badania – są wspólne dla ponad 80% osób.
Ze względów praktycznych idealnym, rozwiązaniem w gabinecie terapeutycznym byłaby wykładzina PCV albo ceramika. Jednocześnie jednak materiały te są raczej nieprzyjemne w dotyku, dlatego przynajmniej w części wielu gabinetów uznanych terapeutów zastępuje się je wykładziną, dywanem lub wykładziną obiektową. Ściany i podłogi bardzo często są wykańczane w pastelowych lub naturalnych kolorach, ale monotonię łamią dodatkowe materiały: wielkoformatowe grafiki, elementy architektoniczne zaznaczone farbami do efektów specjalnych lub masami trójwymiarowymi itd.
Ważną rolę w wystroju gabinetu terapeutycznego odgrywa również oświetlenie. Tworzy ono klimat i ma moc zwiększania poczucia komfortu i bezpieczeństwa, a także sprzyja – jeśli zostało odpowiednio zaprojektowane – nawiązaniu więzi opartej na zaufaniu i relaksacji. To szczególnie korzystne z punktu widzenia skuteczności terapii. Materiały – zgodnie z ideą projektowania emocjonalnego – mogą być różne. Obok drewnianego regału czasem ustawia się białe biurko z laminatu. Niektóre gabinety przypominają wnętrza urządzone w stylu pop-art, ale w praktyce jest to celowy zabieg, który przeprowadza się po to, aby stworzyć mniej homogeniczne środowisko.
Projektowanie gabinetów terapeutycznych zawsze obejmuje ważny etap porządkowania potencjalnego nieładu. O ile bowiem w wyobrażeniach o doskonałym gabinecie terapeutycznych większości osób jest miejsce na sporą różnorodność stylistyczną w obrębie aranżacji, to absolutnie niedopuszczalny jest nieład w dokumentach lub w przestrzeni roboczej. Zadaniem projektanta jest więc opracować indywidualny dla każdego projektu sposób na uporządkowanie dokumentów, narzędzi i pomocy terapeutycznych. Taki system może obejmować różnego rodzaju meble, ale także bardziej skomplikowane systemy przechorowywania.
Projektowanie gabinetów terapeutycznych musi prowadzić do stworzenia dość uniwersalnego pomieszczenia, w którym możliwe będzie przeprowadzenie terapii według różnych szkół, co z kolei wymaga użycia rozbudowanej aparatury pomocniczej. Poza okresami, w których poszczególne przedmioty są faktycznie potrzebne, gabinet musi zapewniać możliwość ich przechowywania. Dość powiedzieć, że w badaniu przeprowadzonym przez Jacka Nasara z Uniwersytetu Stanowego Ohio uczestnicy opisywali najgorsze gabinety terapeutyczne jako „zawalone”, „zagracone”, jednocześnie jednak wysoko oceniając te, w których arsenał pomocy terapeutycznych był rozbudowany.
Terapia wymaga rzetelnego udokumentowania, dlatego projektowanie gabinetów terapeutycznych często skupia się również na stworzeniu idealnych warunków do obróbki dokumentacji „na żywo” i jej przechowywania. Oczywiście te procesy nie muszą odbywać się w głównej części gabinetu, jednak to zadaniem projektantów wnętrz jest takie zagospodarowanie dostępnej przestrzeni, aby znaleźć odpowiednie miejsce.
Terapia często wiąże się z pewnym stresem dla osób biorących w niej udział, stąd konieczne jest czytelne i jasne „opisywanie” poszczególnych części gabinetu terapeutycznego. Stosowanie określonych kluczy kolorystycznych lub prawidłowe prowadzenie ciągów komunikacyjnych ma za zadanie zwiększyć swobodę pacjentów oraz zmniejszyć stopień stresu, który towarzyszy wizycie. Z drugiej strony, wystrój wnętrza musi być opracowany w taki sposób, aby pozwalał się skupić terapeucie.
W gabinetach terapeutycznych silniej niż w jakimkolwiek innym miejscu zaakcentowana jest rola dyplomów i certyfikatów terapeuty. Można podejrzewać, że wynika to z faktu, iż pacjent jest skłonny zaufać osobie mającej większe kwalifikacje. Jest to kolejne zadanie dla projektantów wnętrz – to oni muszą tak zaplanować przestrzeń, aby prezentacja dokumentów terapeuty była jednocześnie subtelna i skuteczna. Znalezienie miejsca, w którym widoczność dokumentów będzie dostatecznie dobra, ale jednocześnie otoczenie pozwoli się na nich na dłużej skupić, może nie był łatwe, ale zależy na tym i najlepszym terapeutom, i ich pacjentom.
Gabinety terapeutyczne mogą wymagać nieco innego podejścia projektowego zależnie od używanych metod terapii. Zasadniczo jednak zawsze należy stworzyć kilka odrębnych części w obrębie gabinetu:
„Gabinet właściwy”, czyli miejsce, w którym będą odbywały się terapię. Musi to być pomieszczenie przestronne i widne, ale nie nadmiernie duże, aby wciąż można je było oceniać jako przytulne i dające poczucie bezpieczeństwa;
Recepcja i poczekalnia, które nie mogą być ciasne i ciemne, gdyż to zwiększałoby poziom stresu. Idealnym rozwiązaniem jest połączenie ich w jedno i stworzenie w obrębie tej strefy kącika wyciszenia i relaksu. Częścią recepcji będzie także szatnia lub wieszak na okrycia wierzchnie;
Toalety dla pacjentów i terapeutów, które najczęściej tworzone są oddzielnie. Takie postępowanie wynika wprost z przepisów i choć można uzyskać pozwolenie na pracę w gabinecie z jedną tylko toaletą, należy pamiętać, że taka organizacja przestrzeni może ograniczać komfort pacjentów.
W niektórych gabinetach terapeutycznych projektanci przewidują – najczęściej w obrębie strefy recepcyjnej – miejsce na maszyny vendingowe albo stolik kawowy. Ich ustawienie wymaga wprawdzie spełnienia dodatkowych wymagań sanitarnych, jednak nie są one wygórowane i dysponując nawet stosunkowo niewielką przestrzenią wielu terapeutów decyduje się na taki ruch w celu zapewnienia większego komfortu pacjentom.
Jednym z kluczowych problemów, z jakimi wiąże się projektowanie gabinetów terapeutycznych jest ich zmniejszona dostępność dla osób niepełnosprawnych. W przeciwieństwie do gabinetów lekarskich i dentystycznych, gabinety terapeutyczne często powstają w mniej reprezentacyjnych miejscach, co ma zapewniać pacjentom większy komfort i dyskrecję. To jednak często oznacza konieczność wprowadzenia dość daleko idących zmian architektonicznych w celu przystosowania obiektu dla potrzeb osób niepełnosprawnych.
Kwestia projektowania gabinetów terapeutycznych nie jest spójnie uregulowana prawnie, dlatego warto kierować się wskazówkami uzyskanymi choćby w trakcie badań naukowych. Dobrym rozwiązaniem jest również po prostu zaufać architektom mającym większe doświadczenie i znających realia gabinetów terapeutycznych. Ich projektowanie jest bowiem sporym wyzwaniem nie ze względu an regulację, ale właśnie na brak jednolitych wskazówek – poruszanie się w gąszczu dostępnych opcji wymaga niezwykłego wyczucia, olbrzymiego doświadczenia i umiejętności wyczuwania realnych potrzeb inwestora i pacjentów gabinetu. Dopiero dzięki takim umiejętnościom możliwe jest zaprojektowanie gabinetów terapeutycznych, które zagwarantują pacjentom poczucie bezpieczeństwa i odprężenia, a terapeutom dadzą możliwość skutecznego prowadzenia terapii.
Zobacz również: Projektowanie gabinetów weterynaryjnych